DEGAZÖR NEDİR?

Oksijen, kazanlarda, kazan ekipmanlarında, pompalarda ve diğer tesisat elemanlarında oluşan korozyonun ana nedenidir. Kazan besleme suyunda Oksijen ile birlikte Karbondioksit de bulunursa, suyun pH değerinin düşük olmasına neden olur, bu sebeple su asidik olacak ve korozyon hızı artacaktır. Oksijen korozyonu, gözle zor görülebilen küçük çukurlaşmalar şeklindedir.

Kazan Besleme suyundan Oksijeni (O₂) ve Karbondioksiti (CO₂) uzaklaştırmaya yarayan cihazlara degazör denir.

Çözünmüş oksijenin ortadan kaldırılması, kimyasal ve fiziksel yöntemlerle, gerçekleştirilebilir. Besleme suyunun pH değeri 9-12 arasında sabitlenirse besi suyunda CO₂ bulunmayacaktır. Oksijeni uzaklaştırmak için kazan besi suyunu sabit basınç altında belirli bir sıcaklıkta tutmak gerekir.
Tesisattan gelen yoğuşma suyunun kullanılması taze besleme suyunun daha az kullanılmasını sağlayacaktır. Yoğuşarak gelen su hem sıcaktır hem de kimyasal olarak saftır. Hava ile temas eden su bünyesine oksijen alır. Su içindeki oksijen derişimi sıcaklığa göre değişir.  Sıcaklık ne kadar yüksekse oksijen içeriği o kadar düşük olur.

Peki, Degazör nasıl çalışır?

Kazan besleme suyu arıtılmasında öncelikle, oksijeni sudan uzaklaştırmak için suyu ısıtmak gerekir. 

Genellikle besi suyu tankı veya kondens tankı 85 °C ila 90 °C arasında çalıştırılmaktadır. Bu, yaklaşık 2 mg/litre (ppm) oksijen içeriği bırakır. Bundan daha yüksek sıcaklıklarda, atmosferik basınçta çalıştırma, besleme pompasında kavitasyon olasılığı nedeniyle zor olmaktadır.

DEGAZÖR ÇALIŞMA PRENSİBİ:

Degazör; suyu doyma sıcaklığına kadar ısıtarak içinde Oksijenin çözünürlüğünü sıfıra indirir. Bir sıvı doyma sıcaklığındaysa, içindeki gazın çözünürlüğü sıfırdır, ancak sıvının tamamen havasının alınmasını sağlamak için kaynatılması gerekir. Degazör bu işlemi yapan bir cihazdır.

Degazörün üst kısmında bulunan domu, suyu küçük damlalara ve parçacıklara ayırır ve damlalara buhar ile ısıtır. Bu şekilde, geniş bir yüzey alanı sağlar ve buhardan suya doğru hızlı bir ısı transferi olur. Buhar doyma sıcaklığına hızla ulaşılır. Buharla taşınan çözünmüş oksijen, atmosfere tahliye edilir. Havası alınan su daha sonra degazörün tank kısmına akar.

Degazörün Kısımları

Su yüzey alanını artırmak için su küçük damlalara bölünmelidir. Bu, su sıcaklığını artırmak ve degazör domunda gazları serbest bırakmak için gereklidir.
Suyun küçük damlalara ayrılması için dom içerisinde kaskad denilen levhalar bulunmaktadır. Su, bu levhalarda akarken damlacıklara ayrılır ve bünyesindeki oksijeni atmosfere bırakır.

Degazör tankında su seviyesini korumak için seviye kontrol probu bulunur. 

Buhar enjektörleri, tankın tabanında bulunur ve suya ters yönde hareket eder. Buhar, degazör domu içinde iyi bir buhar dağılımı sağlamak için püskürtülür.

DEGAZÖR TASARIMI:

Doğru bir degazör tasarımını yapmak, buhar besleme hattını boyutlandırmak ve degazörü ısıtmak için ne kadar buhar gerektiğini hesaplamak ve buna göre bir tasarım yapabilmek önemlidir. 

Besleme suyu bir atmosfere açık kondens tankında 100°C' lik doyma sıcaklığına kadar ısıtılırsa, suda tutulan oksijen miktarı yaklaşık olarak sıfır olur, fakat buhar ve ısı kaybı çok olacağı için ekonomik olarak kabul edilmez. Bu sebeple özellikle büyük kapasitelerde basınçlı Degazörler tercih edilir.
Basınçlı degazörler genellikle 0,2 bar’ da çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bu şekilde tasarlanmış degazörlerin kayıpları çok azdır.

Doğru sistem tasarımını sağlamak, buhar besleme hattını boyutlandırmak ve degazörü ısıtmak için ne kadar buhar gerektiğini bilmek önemlidir. Bu buhar, besleme suyunu ısıtmak için kullanılır.

Gerekli buhar debisi, kütlenin ve ısının korunumu denklemi aracılığıyla hesaplanır. Kütle/ısı dengesi, besleme suyundaki ilk ısı miktarı artı enjekte edilen buhar kütlesi tarafından eklenen ısının, besleme suyundaki son ısı miktarı artı işlem sırasında yoğunlaşan buhar kütlesine eşit olması gerektiği prensibine göre çalışır.

Uzaklaştırılması gereken sadece oksijen değildir. Bu nedenle degazör, belirli bir miktarda buharla birlikte, ağırlıklı olarak nitrojen olmak üzere diğer hava bileşenlerini tahliye edecektir. Bu nedenle, sudan havanın giderilmesi oranının, 1000 kg suda yaklaşık olarak 3.5 gram oksijendir. Bu miktar tankın su yüzeyinin üzerindeki boşlukta buharla karıştığından, degazörden aynı anda buharın serbest bırakılması ile atılır.

Degazör tasarımında kapasite hesaplarında 1 t/h degazör kapasitessi için 2 kg/h buhar hava oranı kabul edilir. Degazör tasarımındaki ısı dengesi, genelde besleme su sıcaklığındaki 20°C'lik bir artış üzerinden hesaplanacaktır.

Degazörün boyutlarını hesaplamadan ve tasarıma geçmeden önce, besleme suyu gereksinimini bilmek önemlidir. Bu, başlangıçtaki besleme suyu sıcaklığına bağlı olan kazanların buharlaşma oranının hesaplanmasıyla belirlenir. Kazan Buharlaşma oranı belirlenerek maksimum buharlaşma hızı bulunur.

DEGAZÖR KULLANMANIN İŞLETMEYE OLAN YARARLARI:

• Besi suyu şartlandırma kimyasallarının kullanımının azaltılması nedeni ile işletme masraflarında tasarruf sağlar. Yüksek kapasiteli büyük su borulu kazanlarda besleme suyunda düşük TDS seviyelerinin (< 1 000 ppm) muhafazası giderek daha fazla geçerli hale gelmektedir.
• Kazan alt ve üst blöflerini azaltarak, hem kimyasal kullanımında hem de ısı enerjisinde tasarruf sağlayacaktır.
• Buharın ürünle doğrudan temas halinde olduğu üretim süreçlerinde istenmeyen zararlı maddelerin veya mikroorganizmaların çeşitli yollarla besine bulaşmasını  önlenmesini sağlar. örneğin: gıda maddeleri veya sterilizasyon amaçlı.